Bệnh nang thận là bệnh gì?

Nhiều bệnh nhân mắc chứng thận mãn tính sẽ bị bệnh nang thận mắc phải, một bệnh lý xảy ra khi thận tạo những túi chứa đầy dịch gọi là nang thận.

Trong hầu hết các trường hợp, nang thận vô hại và không cần điều trị. Đôi khi nang có vấn đề xảy ra, ví dụ như nhiễm trùng trong nang gây triệu chứng sốt và đau lưng. Đôi khi nang xuất huyết và máu sẽ xuất hiện trong nước tiểu.

Mặc dù các bác sĩ còn tranh luận về phần trăm chính xác nhưng khoảng từ 10-20% người mắc bệnh nang thận sẽ có u thận, mà trong một số trường hợp là u ác tính. Dù số người mắc bệnh nang thận phải chuyển sang ung thư không cao nhưng vẫn chiếm một tỉ lệ nhỏ.

Các triệu chứng của bệnh nang thận

Cơ thể con người có hai thận hình hạt đậu và chúng nằm ở hai bên hông. Với vai trò duy trì sự thăng bằng của nước điện giải bên trong cơ thể, đồng thời thải chất độc thông qua đường nước tiểu. Được cấu tạo từ nhiều đơn vị thận với mỗi chức năng sẽ được từng đơn vị thận đảm nhận vai trò lọc, bài tiết đối với nước tiểu vào trong một hồ chứa chung được gọi là bể thận.

Nước tiểu từ bể thận sẽ đi xuống bàng quang bằng cách chạy theo niệu quản, sau đó bài xuất ra bên ngoài cơ thể. Trường hợp một đơn vị thận bất kỳ bị tắc nghẽn vì lý do nào đó nước tiểu sẽ bị ứ lại và hình thành nên túi chứa nước được gọi là “nang thận”. Vậy bệnh nang thận là gì với những biểu hiện rõ ràng nên nên khó để phát hiện sớm.

Khi nang còn nhỏ sẽ không gây ra bất cứ triệu chứng gì, khi phát triển lớn hơn, người bệnh có thể nhận biết bằng một số dấu hiệu như rối loạn khi đi tiểu (Đi tiểu ra máu kèm theo gắt buốt); đau hông lưng bởi đài bể thận bị nang lớn chèn ép; nhiễm trùng nang sẽ gây sốt.

Thận đa nang là bệnh gì?Bệnh thận đa nang là một rối loạn di truyền gây ra nhiều u nang trong thận. U nang thận là một túi bất thường chứa đầy chất lỏng, có thể làm thận phình to, thay thế gần hết các các chức năng của thận, dẫn đến bệnh thận mạn tính và giảm chức năng thận theo thời gian. Bệnh thận mạn tính có thể dẫn đến suy thận, được mô tả như bệnh thận giai đoạn cuối khi điều trị bằng cấy ghép thận hoặc lọc máu. Hai loại chính của bệnh thận đa nang là tính trạng trội và tính trạng lặn. U nang của bệnh thận đa nang khác với các u nang bình thường và vô hại được hình thành trong thận về sau. U nang trong bệnh thận đa nang có số lượng rất nhiều và gây ra nhiều biến chứng, chẳng hạn như huyết áp cao, u nang trong gan và các vấn đề về mạch máu ở não và tim.

Nguyên nhân gây bệnh nang thận

Không rõ những gì gây ra u nang thận.

Yếu tố nguy cơ

Nguy cơ u nang thận tăng lên khi lớn tuổi hơn, mặc dù chúng có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi.

Các biến chứng

• U nang thận đôi khi có thể gây biến chứng, bao gồm:
• U nang bị nhiễm bệnh. U nang thận có thể bị nhiễm trùng, gây sốt và đau đớn.
• U nang vỡ. U nang thận vỡ gây ra đau nặng ở lưng hay bên cạnh.

Thứ nhất: nang thận sẽ không tự mất đi và cũng không có loại thuốc nào hay loại thực phẩm chức năng nào có thể làm nó mất đi. Vì đây là sự biến đổi về mặt cấu trúc, tương tự như đã sứt môi thì không thể uống thuốc làm liền sứt môi được. Đó là lý do tại sao bác cứ thấy nó tồn tại mãi từ đợt khám này qua đợt khám khác.

Thứ hai: nang thận (loại nang thận đơn độc của bác) là một dạng tổn thương vô cùng lành tính (khác với loại nang thận đa nang hoặc nang thận bẩm sinh). Nó ít khi gây ra biến chứng hoặc gây ra bệnh tại thận với kích thước dưới 6cm. Bác có thể yên tâm sống chung hòa bình với nó đến hết đời.

Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh nang thận mắc phải?

Có rất nhiều yếu tố có thể làm tăng nguy cơ bệnh nang thận mắc phải, ví dụ như bạn đã lớn tuổi, bạn là nam giới hoặc bạn chạy thận nhân tạo hoặc thẩm phân phúc mạc. Nguy cơ bị bệnh sẽ tăng dần theo số năm chạy thận.

Điều trị hiệu quả

Những phương pháp nào dùng để điều trị bệnh nang thận mắc phải?

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ.

Nếu bệnh nang thận mắc phải không gây đau hay khó chịu thì bạn không cần điều trị. Nhiễm trùng sẽ được xử trí bằng kháng sinh. Nếu nang lớn gây đau, bác sĩ có thể dẫn lưu chúng bằng kim dài đâm qua da.

Nếu nghi ngờ có khối u, bạn có thể cần khám định kỳ để theo dõi ung thư thận. Một số bác sĩ khuyến cáo tất cả bệnh nhân nên tầm soát ung thư sau 3 năm chạy thận. Trong một số trường hợp hiếm hoi, bác sĩ sẽ phẫu thuật để làm nang ngưng chảy máu và cắt bỏ u hay khối nghi ngờ là u.

Khi ghép thận, thận bị bệnh được giữ nguyên, trừ khi chúng gây nhiễm trùng hay tăng huyết áp. Bệnh nang thận mắc phải thường sẽ biến mất sau khi ghép thận.

Phương pháp điều trị và thuốc

• Điều trị có thể không cần thiết

Nếu đơn giản, u nang thận không có dấu hiệu hoặc triệu chứng và không ảnh hưởng đến chức năng thận, có thể không cần điều trị. Thay vào đó, bác sĩ có thể khuyên nên trải qua kiểm tra hình ảnh, chẳng hạn như siêu âm định kỳ để xem u nang thận có to ra. Nếu thay đổi u nang thận và gây ra các dấu hiệu và triệu chứng, có thể chọn điều trị tại thời điểm đó. Đôi khi u nang thận tự biến mất.

• Điều trị u nang thận gây ra các dấu hiệu và triệu chứng

Nếu u nang thận gây ra các dấu hiệu và triệu chứng, bác sĩ có thể khuyên nên điều trị. Tùy chọn có thể bao gồm:

Chọc hút bơm cồn u nang. Để thu nhỏ u nang, bác sĩ chèn một cây kim qua da và thông qua thành của u nang thận. Sau đó, dịch được lấy ra. Tiếp theo, bơm cồn đầy u nang để ngăn chặn nó tiến triển. Khối u có thể trở lại, vì vậy thủ tục này được dành cho các tình huống nhất định.

Điều trị nang thận theo Đông y          

Khi bị chẩn đoán nang thận ở mức độ 1 hoặc mức độ 2 thì chỉ nên dùng những loại thuốc có tác dụng lợi tiểu, bác sĩ sẽ dựa vào những nguyên nhân gây ra bệnh lí để chữa.

• Các vị thuốc Đông y có tác dụng lợi tiểu như: Sa tiền tử, Trạch tả, Mã đề, nước mát nấu từ râu bắp…
• Với Y học cổ truyền còn có thể sử dụng các bài thuốc tùy theo triệu chứng xuất hiện khi bị nang thận mức độ 1 hay 2. Nếu có triệu chứng rối loạn chức năng bài tiết nước tiểu thì có thể sử dụng các bài thuốc như lục vị, bát vị…
• Trong nang thận kèm theo bệnh lí đái tháo đường với các triệu chứng như khô môi; khát nước; đổ mồ hôi trộm; mỏi, tê bì tay chân có thể sử dụng các bài thuốc hành khí hoạt huyết, ổn định đường huyết, bổ huyết.

Chế độ ăn cho người bị thận đa nang

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng đối với bệnh thận đa nang. Phòng khám Đông y Nguyễn Hữu Toàn xin đưa ra một số lời khuyên về chế độ ăn uống cho bệnh thận đa nang.

Chia nhỏ bữa ăn trong ngày, không ăn quá no một lúc.- Nên ăn một số loại hoa quả có lợi cho thận như: dưa hấu, táo, lê

Ăn nhạt

• Ăn ít chất đạm
• Hạn chế các loại thực phẩm chứa nhiều kali như: chuối, khoai tây, cà chua, bơ- Không ăn thức ăn chứa nhiều dầu mỡ
• Không ăn nội tạng động vật: nội tạng động vật chứa hàm lượng purine cao. Nếu ăn nhiều nội tạng động vật, thận sẽ gặp khó khăn trong việc thải lọc ra tất cả các chất thải, protein, purine...
• Không ăn các đồ ăn cay nóng, có tính kích thích như: ớt, hạt tiêu,..
• Không ăn đồ ăn chua- Không ăn các loại nấm
• Hạn chế thực phẩm đông lạnh, chế biến sẵn,…
• Uống nước vừa phải.- Có thể uống sữa nhưng không nên uống quá nhiều sữaNgoài chế độ ăn uống hợp lý, bệnh nhân bị thận đa nang cũng nên nghỉ ngơi, không làm việc nặng quá sức, giữ tinh thần thoải mái, lạc quan, tập thể dục đều đặn.

LƯU Ý____

Cơ thể người có 2 thận có hình hạt đậu nằm 2 bên hông. Thận có vai trò duy trì thăng bằng nước điện giải trong cơ thể & thải một số chất độc đối ra ngoài qua nước tiểu. Thận được cấu tạo bởi nhiều đơn vị thận, mỗi đơn vị có nhiệm vụ lọc, tái hấp thu và bài tiết nước tiểu vào một hồ chứa chung là bể thận.

- Từ bể thận nước tiểu sẽ chảy theo niệu quản xuống bàng quang và được bài xuất ra ngoài.  Nếu vì một lí do nào đó (như viêm, bị sỏi, bị xơ…) một đơn vị thận bị tắc thì nước tiểu bị ứ lại hình thành nên một túi chứa nước gọi là “nang thận”.

1.  Các loại nang thận

Có ba loại nang thận

a. Nang thận đơn độc: thường gặp, chiếm tỉ lệ 1/3 bệnh nhân trên 50 tuổi. Nang thận nằm ở vỏ thận và hầu hết là lành tính

b. Thận nhiều nang (từ hai nang trở lên): tương tự như nang thận đơn độc nhưng do tắc nghẽn nhiều đơn vị thận.

c. Thận đa nang: thuộc nhóm bệnh thận có nang, là hậu quả của sự rối loạn về cấu trúc có tính di truyền làm cho một phần lớn nhu mô thận biến thành nhiều nang có chứa dịch, thường ở 2 thận

2. Triệu chứng khi bị nang thận

Bệnh nang thận có triệu chứng rất nghèo nàn

- Khi nang còn nhỏ không gây triệu chứng gì

- Khi nang lớn hơn có thể gây triệu chứng như sau:

+ Rối loạn đi tiểu: Tiểu gắt buốt, tiểu máu (do nang  thông với hệ thống đài bể thận)

+ Đau hông lưng: Khi nang lớn gây chèn ép đài bể thận

+ Sốt: Nếu có nhiễm trùng nang

3. Nang thận có thể được phát hiện qua

- Siêu âm: Phát hiện vị trí, kích thước nang thận

- Tổng phân tích nước tiểu: HC, BC trong nước tiểu

- Công thức máu: BC tăng nếu có nhiễm trùng

- Chức năng thận: Ure,Creatinin tăng nếu có suy thận

- UIV: Phát hiện sự chèn ép của nang lên hệ đài bể thận

- CT-Scan: Phát hiện chính xác vị trí,kích thước của nang và các bệnh lý khác kèm theo như bướu thận,sỏi thận….

4. Khi nào cần điều trị

- Nếu nang nhỏ, không triệu chứng thì không cần can thiệp. - Nang thận có kích thước > 6cm nên mổ vì nó gây đè ép chủ mô thận, dần dần gây ảnh hướng đến chức năng thận.

- Những nang nhỏ hơn nhưng gây biến chứng nhiễm trùng nang, xuất huyết trong nang gây đau nhiều mà điều trị nội khoa không đỡ, tái phát nhiều lần nên xét can thiệp ngoại khoa.

5. Phương pháp điều trị

- Chọc hút nang thận và bơm chất làm xơ hóa dưới hướng dẫn của siêu âm. Phương pháp này có tỷ lệ tái phát cao (>80% sau 3 tháng).

{mosimage}

- Mổ hở cắt chóp nang: gây đau nhiều, thời gian nằm viện dài, để lại vết sẹo mổ, bệnh nhân hồi phục sức khỏe chậm.

- Phẫu thuật nội soi cắt chóp nang: Số ngày nằm viện ngắn, vết mổ rất nhỏ (0.5-1cm), đau ít, người bệnh hồi phục sức khỏe nhanh. Hiện nay phẫu thuật nội soi cắt chóp nang là phẫu thuật

an toàn và hiệu quả nhất.

Theo dõi

- Nang nhỏ,không biến chứng không cần điều trị gì.

- Khám định kỳ mỗi 6 tháng để theo dõi diễn biến của nang để can thiệp điều trị kiệp thời.